“Cơm hộp nhà làm” trong văn hoá Nhật Bản

“Cơm hộp nhà làm” trong văn hoá Nhật Bản

Khái niệm về “cơm hộp” mà tôi nói đến ở đây, là những hộp cơm mang đi, được phụ huynh chuẩn bị từ nhà, cho con em mình mang đến trường để ăn, trong tiếng Nhật được gọi là “obento”.

Ở các trường tiểu học Nhật Bản, học sinh được phục vụ bữa ăn do trường chuẩn  bị, gọi là kyushoku; nhưng khi lên trung học, một số trường lại yêu cầu học sinh mang cơm hộp từ nhà, và trường trung học tôi từng học cũng nằm trong số đó.

Không phải vì nhà trường thiếu kinh phí, mà vì trường tôi theo học tin rằng cơm hộp là một phần của giáo dục, giúp học sinh học được những điều quan trọng trong cuộc sống.

Trong nội dung lần này, tôi muốn chia sẻ đến Quý vị độc giả ý nghĩa sâu xa của cơm hộp mang từ nhà từ góc nhìn của người Nhật.

Ăn hết phần ăn là một phép lịch sự

Ở Nhật, chúng tôi được dạy rằng phải ăn cho hết phần ăn của mình, không nên để thừa. Từ rau, thịt, cơm đến súp… tất cả đều nên được ăn trọn vẹn.

Bởi trong mỗi bữa ăn, những gì chúng ta ăn hiện hữu từ sinh mệnh của những sinh vật sống bao gồm cả động vật và thực vật, nay trở thành nguồn dinh dưỡng nuôi sống bản thân mình.

Người Nhật chúng tôi trước khi dùng bữa sẽ luôn nói câu “Itadakimasu”. Không phải là lời cảm ơn dành cho người nấu hay đối với thần linh, đây là lời bày tỏ lòng biết ơn đối với mọi sinh mệnh đã trở thành thức ăn của chúng ta.

Bởi vậy, đồ ăn không được phép bị bỏ thừa.

Cơm hộp giúp phù hợp với từng trẻ

Đối với phần ăn được phục vụ ở trường, tất cả học sinh nhận khẩu phần như nhau. Các bé ăn khỏe có thể thấy không đủ, những bé ăn ít lại thấy quá nhiều.

Nhưng với cơm hộp được chuẩn bị từ nhà, khẩu phần sẽ được điều chỉnh phù hợp với từng đứa trẻ.

Không chỉ là thức ăn, đó còn là sự thấu hiểu và đồng hành của cha mẹ

Thông thường, các bà sẽ mẹ dậy thật sớm để làm cơm, đóng hộp cho con mang đến trường. Tôi tuy là đàn ông, nhưng bản thân tôi cũng đã làm cơm hộp cho con gái hầu như mỗi ngày, và tôi tin không chỉ riêng tôi mà cũng có những người cha khác như vậy.

Đối với một người đàn ông biết nấu ăn, việc làm cơm cho con tuy nói không quá khó khăn nhưng cũng chẳng mấy dễ dàng. Cơm cần được chuẩn bị từ sớm để đảm bảo kịp giờ con tới trường; món ăn cũng cần được thay đổi liên tục, tạo nên sự phong phú để con có thể ăn ngon miệng hơn.

Quan điểm ở trường trung học tôi từng học cho rằng phụ huynh không nên phó thác toàn bộ việc nuôi dạy con cho nhà trường, mà phải chủ động cùng đồng hành trong hành trình trưởng thành của con.

Chuẩn bị cơm cho con mang đến trường là một cách để theo dõi sự phát triển thể chất của con và đảm bảo con được cung cấp đủ dinh dưỡng thiết yếu.

Duy trì đều đặn, phụ huynh sẽ nhận ra thay đổi về tốc độ phát triển của trẻ qua từng bữa ăn. Điều này cũng cho thấy được, không chỉ đơn giản là những hộp cơm mang đi, đây còn là điểm kết nối quan trọng giữa cha mẹ và con cái.

Cơm hộp còn là sự an tâm và an toàn

Khi để trẻ ăn thức ăn bán ở các hàng quán, tất nhiên vẫn có những nơi làm ăn tử tế, nhưng đôi khi sẽ gặp phải những nơi vì lợi nhuận mà sử dụng nguyên liệu không tốt cho sức khỏe để giảm chi phí. Vì vậy, chỉ có cơm từ nhà mang đi là an toàn và lành mạnh nhất.

Không chỉ vậy, thông qua những hộp cơm mang theo, phụ huynh còn giúp trẻ hiểu được giá trị của sinh mệnh qua việc không bỏ thừa thức ăn; cảm nhận sự quan tâm trực tiếp của cha mẹ. Các em sẽ cảm thấy mình đã lớn lên trong sự nuôi dưỡng đúng nghĩa, chứ không chỉ là “nạp năng lượng”.

Ngày nay, hàng quán và cửa hàng tiện lợi ở khắp mọi nơi, việc mua đồ ăn trở nên cực kỳ dễ dàng. Nhưng trong những món ăn ấy không có tình yêu của cha mẹ, không có sự gắn kết gia đình, và không có dấu ấn của ký ức.

Cơm hộp nhà làm không chỉ là bữa ăn, mà còn là giá trị văn hóa; bài học về sự biết ơn; hành trình đồng hành cùng sự trưởng thành của con.

Dù thế giới có phát triển tiện lợi đến đâu, tôi vẫn mong rằng văn hóa cơm hộp nhà làm sẽ được giữ gìn và tiếp tục truyền lại cho thế hệ mai sau.

Tác giả: Abe Kengo

Biên dịch: Maeri Phương Kỳ