Wabi – Sabi: Vẻ đẹp từ sự tịch mịch, quạnh hiu của tâm hồn, của sự thiếu sót và mất cân đối

Chủ Nhật 12/01/2020 | 7:00 Sáng

Wabi-sabi là một khái niệm trong nghệ thuật Nhật Bản, không phải Mù tạt Wasabi đâu nhé !

Bạn đã bao giờ nhìn thấy một khu vườn kiểu Nhật như thế này chưa?

Ảnh https://ja.wikipedia.org/wiki/枯山水

Kiểu vườn như vậy gọi là Karesansui. Karesansui (vườn cạn) thể hiện rất rõ về khái niệm Wabi-sabi. Wabi có nghĩa là sự thiếu sót, hay có thể hiểu là tìm kiếm thoả mãn trong sự không hoàn hảo.

Trong bức ảnh ở trên ta có thể thấy khu vườn mô phỏng khung cảnh núi non, chỉ bằng cách sử dụng những tảng đá mà không sử dụng nước. Những viên sỏi đặt bên dưới là dòng chảy của nước, trong khi tảng đá lớn là đại diện của núi hay đảo. Trong ảnh bạn có thể thấy nấm mốc mọc xung quanh những tảng đá, tạo cảm giác buồn bã, đó chính là Wabi-sabi, là vẻ đẹp đến từ sự cũ kỹ, giản đơn.

Khái niệm này thể hiện góc nhìn nghệ thuật vô cùng độc đáo của Nhật Bản.

Bên cạnh Wabi còn một từ nữa là Sabi. Sabi là viết tắt của Sabishii có nghĩa là cô độc. Trong cái tĩnh mịch, cô đơn tột cùng ẩn chứa một vẻ đẹp sâu lắng mà chỉ có con người trong hoàn cảnh đó mới cảm nhận được mà thôi.

Ảnh https://amanaimages.com/info/infoRM.aspx?SearchKey=02335008230

Ví dụ như vẻ đẹp của hoa Anh Đào, chúng là loài hoa nở rất đẹp, nhưng lại chóng tàn, chỉ trong vòng một tuần. Đó là khoảng khắc bạn cảm nhận được vẻ đẹp, nhưng đồng thời biết được rằng vẻ đẹp đó sắp biến mất. Thế nhưng giả sử như hoa Anh Đào có thể tồn tại lâu hơn, có lẽ nó đã không mang vẻ đẹp đặc biệt như vậy.

Cũng tương tự như cái chết của Samurai. Thay vì chống trả, khơi dậy bản năng sống còn, Samurai tự rút kiếm kết liễu cuộc đời. Một cái chết tự nguyện, nhẹ tựa lông hồng, phù hợp với quan niệm về thẩm mỹ của Nhật Bản.

Từ Wabi – Sabi cũng sinh ra xu hướng tránh sự hoàn hảo. Đây là Yomeimon, cổng Đền Nikko Toshogu ở thành phố Nikko, tỉnh Tochigi.

Ảnh https: // Nikko Toshogu Shrine-Goshushi.jinja

Yomeimon là nơi ngắm hoàng hôn tuyệt đẹp ở Nhật Bản, có thể nói là hoàn mỹ. Duy có một điểm đó chính là cổng có một cột chống được lắp ngược. Tất nhiên các nhà xây dựng không thể nhầm lẫn mà là cố tình xây dựng như thế.

Sự hoàn mỹ cũng đồng nghĩa với đứng yên tại chỗ. Bởi vì đã hoàn mỹ thì chẳng còn lại gì để mà cải thiện. Trong khi tình trạng chưa hoàn thiện đem lại cảm giác về một tương lai phát triển.

Các khu vườn ở Nhật cũng được xây dựng không đối xứng, khác với kiểu vườn ở châu Âu.

Ảnh https://skyticket.jp/guide/338637

Cảnh vườn sẽ hoàn toàn thay đổi khi bạn nhìn từ trái sang phải thay vì ngược lại. Đó là sự thiên biến vạn hoá đa dạng mà chỉ sự không hoàn hảo mới có thể đem lại. Hãy cảm nhận từ từ vẻ đẹp mất cân đối này, và bạn sẽ thấm được tư tưởng nghệ thuật độc đáo Wabi-sabi.

Kengo Abe