Mối quan hệ tốt đẹp hình thành từ chiến tranh?

Vào năm 1863, phiên Satsuma đã từng đánh “ngang tay” với Anh trong một trận chiến chỉ kéo dài 3 ngày. 

Trận chiến này đã làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa Anh và Nhật Bản, trở thành bước ngoặc cho những thay đổi liên tiếp của Nhật Bản. Thời điểm đó, Nhật Bản chỉ là một quốc gia bé nhỏ, đối kháng với quân đội Anh tự hào với sức mạnh khủng khiếp. Làm thế nào chỉ một phiên mà có thể đánh “ngang tay” với cả một quân đội?

Trước khi bàn về cuộc chiến, tôi xin phép kể về tình hình Nhật Bản lúc bấy giờ. Vào thời Samurai, Nhật Bản thực hiện chính sách đóng cửa gọi là Sakoku, không giao lưu trao đổi với nước ngoài. Đây là chính sách để ngăn chặn sự xâm lược của ngoại bang, đồng thời ngăn truyền bá Kito giáo, vốn là công cụ cho chính sách thuộc địa ảnh hưởng tới rất nhiều quốc gia.

Nhật Bản là một quốc gia phân quyền, mỗi vùng, hay phiên chịu sự cai quản của một lãnh chúa, cai quản chung là Thiên hoàng. Mạc phủ Edo khi đó do gia tộc Tokugawa cai quản. Tuy nhiên, sức mạnh của Mạc phủ Edo suy yếu, kiểm soát trong nước trở nên khó khăn, nước ngoài gây áp lực mở cửa, dẫn tới tình trạng ngoại bang xâm nhập. Vào lúc đó, một vấn đề đã diễn ra giữa phiên Satsuma, hiện tại là Kagoshima và vương quốc Anh.

Bắt nguồn từ vụ việc có tên Namamugi diễn ra ở Yokohama, Kanagawa ngày nay. Một nhóm người Anh đi ngựa đã chen ngang chuyến du hành của lãnh chúa phiên Satsuma.

Ảnh https://ja.wikipedia.org/wiki/生麦事件

Hành vi thô lỗ đó là không thể tha thứ ở Nhật Bản, hai bên vì vậy mà đánh nhau khiến một người Anh chết và hai người bị thương. Trước chuyến du hành đã có thông báo đến những vùng lân cận, nhưng vì nhóm người Anh xem thường người Nhật đã mặc kệ, do đó mới dẫn đến sự việc này.

Vương quốc Anh đã rất tức giận trước sự cố, yêu cầu xin lỗi chính thức và khoản bồi thường 100,000 bảng với Mạc phủ Edo. Ngoài ra họ còn yêu cầu phiên Satsuma trừng phạt những tên tội phạm cùng 25,000 bảng nữa. Mạc phủ Edo không có đủ khoản bồi thường, nhưng chấp nhận xin lỗi cũng như đồng ý bồi thường cho bên Anh.

Tuy vậy, phiên Satsuma phản đối quyết định của Mạc phủ, họ cho rằng họ không làm gì sai và không có trách nhiệm xin lỗi. Việc này đã kích động bên Anh, Anh chuẩn bị 7 tàu chiến tiến thẳng đến vịnh Kagoshima.

Ảnh https://ja.wikipedia.org/wiki/Sakai war

Nhìn vào có thể thấy được chênh lệch lực lượng lớn giữa hai bên, nhưng phiên Satsuma không hề nhún nhường, họ chuẩn bị tháp pháo tại 7 địa điểm trong khu vực, sẵn sàng nghênh chiến. Kết quả, 1 tàu chiến của Anh bị phá huỷ, đánh chìm 2 tàu khác. Đây là sự việc mà người Anh không ngờ đến.

Cuối cùng hai bên quyết định thương lượng thêm, 25,000 bảng được Mạc phủ Edo trả, thay mặt cho phiên Satsuma. Ngoài ra tiếp tục điều tra về những tội phạm trong vụ Namamugi, chấm dứt chiến tranh.

Vụ Namamugi khép lại với việc tên tội phạm bỏ trốn, phiên Satsuma không trả lại số tiền Mạc phủ đã gánh. Sở dĩ tên tội phạm có thể bỏ trốn vì đối với phiên Satsuma, người này không phải tội phạm, mà là anh hùng đã bảo vệ danh dự cho Satsuma, nên họ cho rằng có nghĩa vụ phải bảo vệ ngược lại người này.

Tuy nhiên điều đáng lưu ý là từ sau cuộc chiến, mối quan hệ giữa Anh và phiên Satsuma ngày càng tốt đẹp. Người Anh có hứng thú với một phiên nhỏ bé có thể đối kháng với sức mạnh quân sự hùng hậu của Anh, đồng thời phía Satsuma cũng muốn được tiếp cận với vũ khí hiện đại. Phiên Satsuma đề nghị đàm phán mua tàu chiến từ Anh, chuyện này hoàn toàn bí mật với Mạc phủ Edo. Mối quan hệ giao thương ngày càng sâu sắc.

Anh đã hỗ trợ sức mạnh quân sự rất nhiều cho phiên Satsuma trong việc lật độ Mạc phủ Edo và xây dựng nên Chính phủ Minh Trị mới.

Dưới đây là thương vong trong cuộc chiến kỳ lạ này.

Phía Nhật: 1 người chết, 9 người bị thương
Phía Anh: 13 người chết, 50 người bị thương, 7 người bị thương dẫn đến tử vong.

Chiến tranh là điều không ai mong muốn, dù kết quả có như thế nào, sự thật vẫn có người phải đổ máu.