Tại sao người Nhật thích kể chuyện ma vào mùa Hè?

Thứ Hai 14/09/2020 | 11:34 Sáng

Ở Mỹ, những câu chuyện về ma quỷ thường được kể vào dịp Halloween (tháng 10), đại tiệc của những hồn ma. Thế nhưng ở Nhật lại có truyền thống kể chuyện ma vào mùa Hè. Tại sao lại như vậy nhỉ?

Ảnh https://dot.asahi.com/tenkijp/suppl/2016081700196.html

Mùa Hè – mùa trở về của những linh hồn.

Ở Nhật, mùa Hè là mùa của kaidan（怪談) – những câu chuyện về ma quỷ. Vào mùa này, nhiều bộ phim kinh dị sẽ được ra mắt. Trên tạp chí, truyền hình xuất hiện nhiều bản tin về các hiện tượng tâm linh. Nhiều người cho rằng mục đích là để cảm giác “ớn lạnh” từ những câu chuyện này khiến mùa Hè đỡ oi bức. Nhưng liệu giải thích như vậy đã chính xác?

Nhà dân tộc học Shinobu Orikuchi（折口信夫, 1887 – 1953) cho biết xã hội Nhật Bản xem mùa Hè là mùa kể chuyện ma bắt đầu từ những màn trình diễn Kabuki vào dịp Hè. Những màn trình diễn này gọi là 涼み芝居 (Suzumi Shibai), ví dụ điển hình là “Tokaido Yotsuya Kaidan”（東海道四谷怪談), vở kịch kể về màn trà thù của một hồn ma nữ bị giết hại oan ức.

Ảnh https://cocopachi.com/kiji/1368/

Orikuchi cho biết các vở Kabuki về những câu chuyện bất thường được phát triển từ nghệ thuật dân gian gọi là “bon-kyogen”（盆狂言), hay kịch mùa Hè có từ thời cổ đại.

Người Nhật tổ chức hai dịp lễ lớn theo mùa, oshogatsu（お正月）- Mừng năm mới vào mùa Xuân và O-bon hay bon (お盆) vào giữa mùa Hè. Trong dịp lễ Obon, những linh hồn người chết sẽ có thể trở về dương thế trong khoảng thời gian nhất định. Các gia đình chuẩn bị chào đón tổ tiên theo phong tục của đạo Phật. Tuy nhiên những linh hồn được phép quay về dương thế cũng bao gồm các muenbotoke（無縁仏) hay các linh hồn khi chết không có người thân thăm mộ, khói hương cho và onryo（怨霊) – hồn ma báo oán, không thể xiêu thoát do vẫn còn hận thù với dương gian.

Trong bối cảnh đó, các vở kịch bon-kyogen nhằm mục đích cầu nguyện giải oan khuất cho những hồn ma không thể yên nghỉ.

Chính bởi mùa Hè Nhật Bản gắn liền với lễ Obon mà người Nhật cũng có phong tục kể chuyện ma để tương tác với các linh hồn, cả linh hồn tổ tiên cũng như các vong hồn bất hạnh.

Sacchan