Quan niệm về sự ô uế và phong tục vật tế trong Thần thoại Nhật Bản

Có những quyển sách cổ vẫn được lưu truyền ở Nhật là Kojiki và Nihonshoki. Đây là những thần thoại giải thích về lịch sử hình thành nước Nhật.
Thế nhưng nếu kết hợp những thần thoại này cùng với câu chuyện của những người dân di cư từ bán đảo Triều Tiên, đây không chỉ là Thần thoại mà có thể xem là ghi chép sự thật về lịch sử.

Có thể những Fan của Anime đã từng nghe về cái tên này, đó là Amaterasu Omikami hay Susanoo no Mikoto, tên những vị Thần xuất hiện trong Thần thoại Nhật Bản.

Ảnh https://mag.japaaan.com/archives/133123?fbclid=IwAR3KUMqBgxBvjixg3qsh_5vDb0drDqzLPuQuyNQkSLBaDUHZvLccG6r294I

Thế nhưng trong số những vị Thần xuất hiện trong Thần thoại Nhật Bản, có những vị rất kỳ quái. Lần này tôi sẽ giới thiệu cho các bạn một trong số đó, một vị Thần gọi là 水蛭子命 (Hiruko no mikoto).

Hãy theo dõi câu chuyện từ đời bố mẹ của Thần nhé. Cha mẹ của vị Thần này cũng là Thần, và là những vị Thần sáng lập nên nước Nhật, tên là Izanagi và Izanami.

Để có thể tạo ra Nhật Bản, họ phải rời Thiên đình để xuống trần gian, hình thành nên quốc gia từ các hòn đảo, và tạo ra nhiều vị Thần khác để cai quản nơi đây.

Vị Thần đầu tiên được tạo ra chính là Hiruko no mikoto. Được biết Thần này có hình dạng không hoàn hảo. Dù đã 3 năm trôi qua nhưng Thần vẫn không thể đứng được. Theo một giả thiết, Thần chỉ là một nhau thai chưa hoàn thiện, do đó cũng không có hình dạng con người.

Ảnh https://nihonsinwa.com/page/124.html

Sau đó, Hiruko no mikoto bị cuốn ra biển trên một con tàu…

Đây là một hình tượng phản ánh đúng quan niệm về giá trị ảnh hưởng đến con người thời đó, cụ thể hơn là suy nghĩ về sự ô uế. Theo Thần thoại Nhật Bản, bệnh tật và chết chóc được xem là những tạp chất ô uế, cần được rửa sạch để thanh tẩy.
Đến tận bây giờ, ý tưởng về sự ô uế vẫn còn tồn tại. Dấu vết của nó được thể hiện ở việc rửa tay, súc miệng để thanh tẩy bản thân trước khi vào Đền, hoặc phải tẩm muối lên người sau khi đi dự đám tang.

Quay trở lại với câu chuyện về vị Thần, Hiruko no mikoto thậm chí không xuất hiện một cách chính thức trong các Thần thoại Nhật Bản. Tuy nhiên, theo câu chuyện của dân địa phương ở bờ biển Nishinomiya tỉnh Hyogo ngày nay, Hiruko no mikoto được vớt lên và nuôi dưỡng dưới tên 戎三郎 (Ebisuzaburo).

Sau đó người này được tôn thờ như một vị Thần. Kanji trong cái tên cũng thay đổi từ 戎 thành 恵比須, được xem là một trong bảy vị Thần may mắn.

Dù kết cục có hậu, thế nhưng quả nhiên xuất phát điểm của Thần vẫn là một đứa trẻ bị bỏ rơi với cơ thể không hoàn thiện.

Tuy vậy, theo Kanji của cái tên Hiruko no mikoto (水蛭子) có chứa ký tự 蛭 (Hiru) có nghĩa là con Đỉa (một loài động vật hút máu người sống ở đầm lầy). Sở dĩ xuất hiện ký tự này là từ câu chuyện về lễ cúng tế được Thần thánh hoá sau đây.

Đó là vào thời đại mà những hiện tượng thiên nhiên như động đất, sóng thần, bão lụt đều được con người giải thích là do Thần linh phẫn nộ. Họ cho rằng để xoa dịu cơn giận dữ này cần phải có vật hy sinh. Hiruko no mikoto đã được chọn là vật hy sinh.

Nói thêm là quan niệm hiến tế cho Thần linh để xoa dịu cơn thịnh nộ, mang trở lại sự bình yên có đôi phần chính xác. Có một câu chuyện ở Nhật rằng khi chôn xác người dưới gốc cây Anh Đào, khi hoa nở sẽ đẹp hơn (dù không liên quan đến việc giảm bớt thiên tai).
Về mặt khoa học, thực vật cần Axit photphoric để ra hoa. Xác chết khi phân huỷ (và cả phân bón) sản xuất nhiều chất này.
Từ quan sát của người làm nông, họ đã nghĩ ra việc hiến tế người sống để cầu cho mùa màng bội thu.

Tượng người bằng đất sét có từ lâu đời chính là minh chứng cho sự tồn tại của văn hoá này.

Ảnh https://www.shopping-charm.jp/product/2c2c2c2c-2c2c-2c2c-2c2c-313632363639

Những tượng này được tìm thấy ở dạng các mảnh vỡ, với hình dạng của nhiều bộ phận cơ thể nằm rải rác. Người ta tin rằng đó là từ tục lệ phân tán các tượng và rắc chúng trên mặt đất.

Việc đọc những câu chuyện thần thoại thú vị hơn nhiều so với đọc về lịch sử, phong tục văn hoá, tuy nhiên nếu bạn kết hợp tất cả các yếu tố lại, bạn có thể hiểu thêm nhiều điều hay ho về đất nước Nhật Bản đấy.

• phong tục
• văn hoá