Gozen, Hime hay Tsubone – Tổng hợp các danh xưng khác nhau của phụ nữ Nhật ngày xưa

Trong số những người học tiếng Nhật có nhiều người thích Samurai và Ninja, họ cũng rất yêu thích các bộ phim cổ trang Nhật Bản. Cá nhân tôi cũng thích xem dòng phim này.

Nếu xem nhiều phim cổ trang, bạn đã bao giờ thắc mắc về các danh xưng dành cho phụ nữ xưa, từ 御前 (gozen) đến 姫 (hime) và 局 (tsubone)? Trong trường hợp nào sẽ dùng danh xưng ra sao?

Thực ra có là người Nhật cũng rất ít người trả lời được câu hỏi này. Hãy đọc bài viết này để thể hiện với ngay cả người bản xứ nào !

Đầu tiên là 御前 (gozen)

https://rekijin.com/?p=24459

Một Gozen nổi tiếng của Nhật Bản là nàng Shizuka Gozen.

Nàng có con với em trai của Samurai số 01 Nhật Bản (Minamoto no Yoritomo) là Minamoto no Yoshitsune, thế nhưng lại xúc phạm người anh trai là Yoritomo và bị nhân vật này giết mất con. Thế nhưng sau vụ việc đó, Shizuka Gozen vẫn tiếp tục âu yếm Yoshitsune, mặc cho anh ta bị anh trai mình dồn ép. Shizuka Gozen chưa từng chính thức làm lễ kết hôn với Yoshitsune do đó không được chính thức công nhận là vợ của người này, thế nhưng trên thực tế, họ là một cặp đôi tâm đầu ý hợp.

Nhiều người Nhật nghĩ rằng chỉ những phụ nữ tự khẳng định được địa vị của mình như Shizuka Gozen mới được gọi là Gozen, nhưng thực ra Gozen cũng được dùng để chỉ đàn ông. Đúng là đa số trường hợp Gozen là phụ nữ, nhưng đây là một danh xưng không phân biệt giới tính.

Gozen chỉ được dùng để chỉ những người được đánh giá là có năng lực cá nhân. Ngày nay cách gọi này hầu như không còn nữa.

姫 (Hime)

https://www.fami-geki.com/vod/drama-atsuhime/

Hẳn nhiều người cũng biết Hime là Công chúa, trong tiếng Anh là Princess.

Địa vị của Hime được khẳng định dựa trên vai trò của cha nàng, chứ không phải từ năng lực của chính nàng. Bởi vậy mà những người đàn ông muốn tiếp cận công chúa đa phần đều vì ham muốn quyền lực của phụ thân nàng. Tất nhiên công chúa được sống trong nhung lụa, hưởng thụ sự giàu sang ngay từ thuở bé, thế nhưng cũng có một số nàng công chúa không muốn bị nhìn nhận như vậy.

Khác với Gozen, Hime là danh xưng chỉ dùng cho nữ giới, và vẫn còn tồn tại trong thời hiện đại.

Không riêng gì Công chúa điện hạ thuộc Hoàng gia Nhật Bản, những cô bé được cha mẹ yêu thương, nuôi dưỡng cẩn thận cũng thường được gọi là “hime” theo nghĩa tốt.

Bên cạnh đó cũng có một số cách sử dụng không được tích cực cho lắm. Ví dụ những cô nàng tuy xinh đẹp nhưng đỏng đảnh, không biết trên biết dưới, không biết lễ nghĩa cũng thường bị gọi là “Hime” theo kiểu móc mỉa.

Cũng có trường hợp những cô bé xinh xắn đáng yêu bị nuông chiều quá mức và trở thành “hime” đỏng đảnh. Thế nhưng cũng có những cô nàng bị gán cho danh xưng “Hime” do những người xung quanh ganh tỵ nhan sắc hay gia cảnh.

局 (Tsubone)

https://www.videomarket.jp/title/072809/A072809001999H01

Nếu bạn yêu thích lịch sử Nhật Bản, chắc bạn đã từng nghe qua cái tên Kasugano Tsubone. Đây là một người phụ nữ huyền thoại đã tạo ra Hậu cung (Oo-oku) của gia tộc Tokugawa lừng lẫy vào thời Edo (thời đại cuối cùng của Samurai).

Tsubone là danh xưng để gọi vợ của những nhân vật quyền cao vọng trọng. Điểm khác nhau giữa Tsubone và Gozen nằm ở việc tiêu chuẩn đánh giá quyền lực của Tsubone không nằm ở chính nhân vật này, mà ở phu quân của nàng. Bên cạnh đó Tsubone chỉ dành để gọi phụ nữ.

Ngoài ra người Nhật còn có cách gọi お局様 (O-tsubone sama) ở nơi làm việc.

Trong trường hợp này, Tsubone không phải là danh xưng nữa vì O-tsubone sama ám chỉ những “bà cô văn phòng”, những người phụ nữ đã làm việc lâu năm nhưng tính cách lại phiền phức, thích ngăn cách với xung quanh hoặc thích tỏ ra nghiêm khắc, gắt gỏng với cấp dưới.

Do đó tuyệt đối không được gọi ai đó là O-tsubone sama ở Nhật, dù bạn chỉ nhầm thôi nhưng đối phương sẽ rất khó tha thứ.

Các bạn nữ sau khi đọc bài này sẽ muốn được gọi là Gozen, Hime hay Tsubone nhỉ?

• danh xưng