Tối ưu hoá phụ đề phim ở Nhật, hướng tới cung cấp dịch vụ giải trí “không rào cản” cho tất cả mọi người

Ở Nhật Bản, Closed Captions (ghi chú bằng chữ trên phim, không chỉ thuật lại lời thoại nhân vật mà mô tả cả tiếng động và tính chất âm nhạc) được gọi là バリアフリー字幕 (Bariafurii jimaku – hay dịch theo nghĩa đen là phụ đề không có rào cản).

Phụ đề này dành cho người khiếm thị, khiếm thính, giúp cho trải nghiệm xem phim của họ được trọn vẹn hơn, vượt qua những khó khăn về khiếm khuyết của cơ thể.

Những phụ đề như vậy được cung cấp bởi Trung tâm Hỗ trợ tiếp cận phương tiện truyền thông MASC, một tổ chức phi lợi nhuận của Nhật Bản, có trụ sở ở Shibuya, Tokyo.

Trung tâm cũng sản xuất âm thanh, thiết bị thuyết minh tai nghe điện tử dành cho người khiếm thị hoặc người có thị lực giới hạn.

Ông Koji Kawano 58 tuổi, Tổng thư ký của trung tâm làm công việc sản xuất phụ đề này suốt 30 năm qua.

Khi làm việc, ông Koji Kawano chăm chú quan sát và lắng nghe để không bỏ sót một âm thanh nào dù là nhỏ nhất. Sau đó ông nhanh chóng gõ ra thành chữ, mô tả cả các chuyển động của nhân vật, chẳng hạn như ”đang ở cửa soát vé”, hay nhấn mạnh vào tốc độ ”siêu nhanh”.

Chỉ sử dụng kịch bản phim với tính chất tham khảo, Koji Kawano tập trung lắng nghe từng âm thanh trong phim và chuyển chúng thành văn bản. Ông cũng tránh hết mức có thể việc rút ngắn câu thoại như phụ đề phim nước ngoài, vì biết rằng có nhiều người khiếm thính sẽ muốn biết chính xác từng câu chữ.

Koji Kawano cũng cố gắng tránh dùng từ tượng thanh gây khó hiểu, ví dụ, thay vì viết ”ton-ton” (âm thanh gõ cửa trong tiếng Nhật), thì ông ghi là ”gõ cửa”.

Ông còn thay đổi những chữ viết bằng Kanji sang phiên âm katakana để dễ đọc hơn và thêm các cách đọc tên Kanji của các nhân vật ở lần xuất hiện đầu tiên, để mọi người có thể nắm bắt câu chuyện một cách trôi chảy. Do phải qua rất nhiều công đoạn tỉ mỉ, công phu mà phụ đề của một bộ phim phải mất đến 2 tuần mới hoàn thành.

Ông Kawano mô tả Closed Captions là ”mang lợi ích cho tất cả mọi người”, loại bỏ rào cản đối với tất cả mọi đối tượng xem phim. Chẳng hạn như những người xem phim cùng con nhỏ cũng có thể nắm bắt được những gì đang diễn ra bằng cách xem phụ đề, trong trường hợp con họ chơi đùa, nói chuyện làm át đi âm thanh của phim.

Ông cũng đặt mục tiêu giải quyết nhu cầu xem phim cho một Nhật Bản đang có xu hướng dân số già đi. Loại phụ đề không rào cản do trung tâm sản xuất đầy tiềm năng để trở thành một công cụ quan trọng giúp người lớn tuổi gặp tình trạng lãng tai có thể thưởng thức phim trọn vẹn. Ngoài ra, kính thực tế tăng cường có khả năng hiện thị Closed Captions cũng đang ngày càng phổ biến.

Đây là những nỗ lực rất đáng quý hướng tới một ngành dịch vụ giải trí không rào cản.

• phụ đề