Mối quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc tốt hay xấu?

Năm nay đánh dấu kỷ niệm 50 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Nhật Bản và Trung Quốc.

Đúng ra ngày 29 tháng 9 là kỷ niệm 50 năm, nhưng lý do ngày này trôi qua như bao ngày bình thường khác mà không có sự kiện lớn nào để chúc mừng là vì quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc hiện tại không được tốt lắm.

Để hiểu rõ vấn đề này, hãy đi ngược về quá khứ.

Cụm từ “bình thường hóa quan hệ ngoại giao” đối với người Nhật rất kỳ lạ. Bởi lẽ để “bình thường hoá” thì trước đó phải bất thường.

Ngay cả trước khi bình thường hóa, Nhật Bản đã có quan hệ ngoại giao với cả Trung Quốc và Đài Loan.

Tuy nhiên, sự kiện “bình thường hóa quan hệ ngoại giao” với Trung Quốc đồng nghĩa với việc Nhật Bản cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan từ 50 năm trước và chỉ tập trung vào quan hệ ngoại giao với Trung Quốc.

Tôi không chắc điều đó có bình thường hay không.

Thế còn trước đó thì sao?

Mối quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc đã có lịch sử hơn 1400 năm. Nhưng thời kỳ quan hệ liên chính phủ để có thể gọi là quan hệ ngoại giao hiện đại thực ra khá ngắn.

Cách đây rất lâu, nhiều người Nhật Bản chọn lựa đi du học ở khu vực Trung Quốc hiện nay, lúc đó là một nước tiên tiến hơn Nhật Bản. Tuy nhiên, vì đây là hoạt động trao đổi không thường xuyên và một chiều từ Nhật Bản sang Trung Quốc nên khó có thể gọi nó là quan hệ ngoại giao.

Hơn nữa, vào khoảng đầu thế kỷ thứ 10, các cuộc trao đổi dần biến mất.

Sau đó tuy có những sự giao lưu nhỏ lẻ qua lại giữa hai quốc gia nhưng không có sự kiện nào nổi bật, sau đó xảy ra cuộc xâm lược của người Mông Cổ. Điều này càng làm gia tăng khoảng cách giữa Trung Quốc và Nhật Bản.

Tiếp theo là hành động gây hấn từ phía Nhật Bản đối với phía Trung Quốc liên quan đến vụ việc chỉ huy quân sự Toyotomi Hideyoshi lên kế hoạch tấn công xâm chiếm Trung Quốc. Với tình hình ngày càng nhiều nước tiên tiến đổ xô sang Trung Quốc, ở vào tình thế khó khăn, Nhật Bản cũng cố gắng bảo đảm chỗ đứng của mình, chiến tranh lại nổ ra. Nhưng rõ ràng hành động này chẳng khác nào xâm lược.

Trung Quốc và Nhật Bản có thể xem như hai quốc gia láng giềng, chịu ảnh hưởng lớn về mặt văn hoá. Tôi nghĩ rằng khu vực châu Á sẽ ổn định hơn nếu hai quốc gia này có mối quan hệ tốt hơn, nhưng nếu nhìn vào lịch sử quá khứ và tình hình hiện tại, có vẻ như điều đó sẽ không dễ dàng.

• quan hệ ngoại giao