Nhật Bản và cách phân loại rác

Một trong những nguyên nhân đưa Nhật Bản thành đất nước sạch sẽ hàng đầu thế giới đến từ quy trình phân loại rác thải chặt chẽ đến nỗi khiến những người chưa quen sẽ “phát điên” để có thể nhớ hết.

Từ quy trình phân loại rác nghiêm ngặt

Ở nhiều quốc gia trên thế giới thì rác được phân ra làm hai loại: tái chế và không thể tái chế.

Còn tại Nhật Bản lại được phân chia tới 4 loại rác chính: rác cháy được, rác không cháy được, rác ngoại cỡ và loại cuối cùng bao gồm các loại chai lọ thủy tinh, vỏ lon.

Rác có thể đốt cháy.

Bao gồm các loại rác nhà bếp như rau, củ, thịt cá… rác là giấy như giấy vệ sinh, tã giấy, giấy gói thực phẩm hay lọ đựng bằng nhựa vinyl, lọ đựng xà phòng… Ngoài ra, gỗ, cao su, da và các sản phẩm quần áo cũ cũng được coi là rác cháy được.

Rác không cháy được

Đó là những vật dụng bằng nhựa dài như ống nhựa, dây nhựa, băng cát-set hoặc băng video… hay các chai lọ bằng nhựa, vật dụng bằng sứ, kim loại, thủy tinh vỡ, nhựa PVC…

Rác ngoại cỡ 

Được cho là các vật dụng như kệ sách, sofa, máy hút bụi, xe đạp…. Bên cạnh đó, những món đồ có kích cỡ lớn hơn 50cm cũng được coi là rác ngoại cỡ.

Chai lọ, vỏ lon

Gồm những loại vỏ nhôm, thiếc, chai lọ thủy tinh.

Ngoài ra một số loại rác như pin, nhiệt kế sẽ được xếp vào loại rác độc hại và phải tuân theo quy định riêng.

Đến những quy định bắt buộc “ai cũng phải tuân theo”

Tuy nhiên, nếu tất cả chỉ có như vậy thì không phải là một trong những quy trình phân loại rác phức tạp bậc nhất thế giới nữa. Người Nhật sẽ còn phải tuân theo một số quy định nghiêm ngặt khác trong quá trình xử lý rác.

Đầu tiên, đối với rác cháy được mọi người bắt buộc phải bỏ vào trong túi và buộc lại. Các loại rác nhà bếp đều phải vắt sạch nước, bọc giấy báo rồi mới được phép cho vào túi rác.

Gỗ vụn, cành cây trong vườn phải được cắt ngắn với kích cỡ nhỏ hơn 50cm. Ngoài ra, các loại giấy vụn bỏ đi thì chỉ cần buộc lại, không cho vào túi nhưng không được phép vứt vào ngày trời mưa.

Đối với rác không cháy được thì phải được đựng trong các túi nhựa trong suốt. Các vỏ chai nhựa rỗng phải được tháo nắp, gỡ mác, rồi cho vào một túi riêng biệt.

Trong đó các chai làm bằng nhựa PET (Polyethylene terephthalate) còn phải được rửa sạch và giẫm bẹp trước khi cho vào túi. Phần nhãn mác và nắp chai sẽ được phân vào nhóm “rác cháy được”.

Khi muốn bỏ các loại rác ngoại cỡ như giường, tủ, quạt… bạn sẽ cần gọi điện trước để thông báo với công ty xử lý rác thải và bạn sẽ phải trả một khoản phí từ 300 ngàn  đến trên 1 triệu đồng cho công ty xử lý rác.

Còn đối với các loại chai thủy tinh, vỏ hộp nhôm, thiếc… mọi người phải vứt vào thùng rác. Các loại lọ xịt có hóa chất độc hại cần phải đục lỗ để thoát hơi và làm sạch.

Các loại rác độc hại như pin, nhiệt kế … phải được bỏ trong túi bóng, có dán bên ngoài chữ “Yugai gomi – rác có hại”.

Thế nhưng trên đây vẫn chỉ là những bước rất “cơ bản” về quá trình vứt rác tại Nhật. Bên cạnh đó, người dân còn phải nhớ lịch trình thu rác, vì các loại rác sẽ được thu gom vào những ngày khác nhau trong tuần.

Vào đầu năm, các trạm trung chuyển rác sẽ phát cho mỗi gia đình mà họ phụ trách vệ sinh một tờ lịch treo tường. Trong tờ lịch này ghi rõ các ngày gom và vận chuyển loại rác nào, tuần nào chỉ thu giấy, tuần nào thu rác có thể đốt…

Có những loại rác được thu gom hàng tuần nhưng cũng có loại 2 tuần mới được “dọn sạch” một lần. Đặc biệt hơn, có loại rác phải chờ một tháng hay một năm sau mới được loại bỏ khỏi nhà và thời hạn để những loại rác quá khổ được thu gom là khoảng 2 lần/năm.

Không chỉ vậy, mỗi khu vực sẽ có quy định riêng về túi rác sử dụng, trong đó phần lớn sẽ yêu cầu loại được mua trong siêu thị, có màu sắc quy định riêng cho từng loại rác.

Ví dụ các loại rác đốt được sẽ được bỏ vào túi vàng, rác không đốt được là túi xanh. Nếu không tuân thủ, túi rác của bạn sẽ bị trả về kèm theo một chiếc “vé xấu hổ” để nhắc nhở.

Rác không phân loại đúng sẽ bị gắn “vé xấu hổ” để nhắc nhở chủ nhân của nó

Bên cạnh đó, ngay cả cách phân loại rác cũng sẽ khác biệt tùy theo điều kiện môi trường, dân số của từng vùng. Thậm chí như thị trấn Kakimatsu ở Shikoku còn chia rác ra làm… 44 loại khác nhau.

Vì sao ở Nhật Bản cần phải phân loại rác phức tạp như vậy?

Nhật Bản thực chất đã phải đối mặt với rất nhiều vấn đề trong việc xử lí rác. Vấn đề lớn nhất là thiếu đất để chôn rác. Kể từ thập niên 60 của thế kỉ 20, Nhật Bản đã nhận ra một điều quan trọng rằng với dân số ngày càng đông và nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng lên như hiện tại mà không tìm được ra giải pháp giải quyết rác thải thì tương lai họ sẽ phải sống trong một môi trường bị bao quanh bởi rác thải.

Theo thống kê của Waste Atlas, mỗi năm trung bình một người Nhật thải ra tới 356,2 kg rác. Với dân số rơi vào khoảng 127 triệu người, thì tổng cộng trên toàn nước Nhật sẽ có khoảng 45 triệu tấn rác mỗi năm, đứng hàng thứ 8 trên thế giới.

Tuy nhiên, không giống như Mỹ hay Trung Quốc, Ở Nhật Bản không có đủ đất để chôn rác. Vì vậy, họ phải xây dựng một hệ thống xử lý rác quy củ, trong đó quan trọng nhất chính là việc hướng dẫn cho người dân có ý thức phân loại rác.

Ý thức giữ gìn vệ sinh của người Nhật Bản cực kỳ cao. Trên thực tế, đường phố tại Nhật Bản có rất ít các thùng rác công cộng, chủ yếu chỉ có tại các trung tâm thương mại, cửa hàng tạp hóa… thế nhưng rác lại không hề xuất hiện trên đường phố.

Đối với người Nhật, hành vi xả rác là không hề văn minh một chút nào, và họ thậm chí đã tập cho mình thói quen mang theo một chiếc túi để luôn bỏ rác của mình vào đó khi cần.

Hải Âu

Nguyên nhân siêu thị Nhật Bản không cho phép nhân viên mang “rác” ra khỏi siêu thị

Thùng rác Sexy?

Nhật Bản xử lý vấn đề an ninh rác như thế nào?