Tại sao Nhật Bản không phải là quốc gia lý tưởng cho những người ăn chay?

Người Nhật có sở thích “ăn tươi nuốt sống” – với họ, càng tươi càng ngon, khâu chế biến hoàn toàn có thể được lược bỏ nếu thực phẩm tươi sống được chứng nhận về độ an toàn. Bạn có thể nuốt chửng một con hào vừa mới được vớt từ biển, hay nhai sống con bạch tuột vẫn còn đang ngọ nguậy.

Mặc dù Phật giáo có tầm ảnh hưởng khá mạnh mẽ ở Nhật, nền văn hóa ẩm thực của quốc gia này không được dành cho người ăn chay. Nếu bạn là người ăn chay không kiêng cá, có thể bạn sẽ trụ được một thời gian, thế nhưng nếu bạn có chế độ ăn chay khắc nghiệt hơn (thậm chí kiêng trứng), bạn sẽ thấy cuộc sống ở Nhật thực sự rất khó khăn.

Ăn chay là gì ở Nhật?

ベジタリアン (bejitarian) là từ mượn chỉ người ăn chay trong tiếng Nhật, hay có từ khác là 菜食主義者 (saishokushugisha). Bạn định nghĩa ăn chay như thế nào, có phải là không ăn thịt động vật hay các sản phẩm khác làm từ động vật (nước mắm, dầu cá,…). Thế nhưng cả ベジタリアン và 菜食主義者 vẫn có thể ăn cá bình thường.

Ảnh Inside Japan Tours

Từ để chỉ chế độ ăn chay nghiêm ngặt thường được áp dụng tại Việt Nam là 精進料理 (shōjin ryōri), bắt nguồn từ quá trình tu luyện của các nhà sư. Tuy nhiên đây không phải là một sự lựa chọn trong việc ăn uống, mà là khổ hạnh tinh thần. Các nhà sư không ăn thịt vì họ muốn được ăn thịt, chứ không phải vì họ không muốn.

Thậm chí shōjin ryōri còn không cho phép giết hại cây cối. Thức ăn chỉ bao gồm đậu nành, đậu phụ, trái cây và cây rau ăn lá (ăn được một phần của thực vật chứ không cho phép giết một cá thể). Chế độ ăn này không cho phép ăn khoai tây và cà rốt, cũng như những món ăn “nhạy cảm” như tỏi và bia.

Ảnh MATCHA

Nếu bạn vào một tiệm mì Udon và nói với nhân viên rằng bạn muốn ăn shōjin ryōri chẳng khác nào vào Konbini mua trà Olong đá và đòi hỏi một bữa tiệc trà đạo. Điều này sẽ khiến nảy sinh các trường hợp giao tiếp kỳ quặc, khó xử.

Chính vì không có một định nghĩa ăn chay chung nào, nếu bạn là người ăn chay ở Nhật, bạn sẽ bắt đầu bằng câu “Watashi wa bejitarian desu.” (Tôi là người ăn chay), trước khi thêm vào danh sách các món ăn bạn không được phép ăn, ví dụ “Niku to gyuu to sakana to basashi to tori tabemasen.” (Tôi không ăn thịt heo, thịt bò, cá, thịt ngựa và thịt gà).

Tuy nhiên không ăn thịt cũng không có nghĩa là bạn hoàn toàn không đụng vào chút thịt nào. Những nhân viên nhà hàng sẽ bỏ qua số lượng thịt cho vào món ăn của bạn. Họ có thể trộn thịt vào khoai tây để làm thành món croquette (dù gì thì đó cũng không phải món lấy thịt làm trọng tâm).

Đó là khi các nhà hàng ở Nhật sẽ đập tan kế hoạch ăn chay của bạn bất kỳ lúc nào.

Ảnh Pinterest

Sốt cà chua có chứa dầu cá, cho thêm cá bào hay thịt cua vào salad ,… Thậm chí nhà hàng Ấn Độ cũng có món thịt bò hoặc thịt lợn. Đến cà phê đóng hộp cũng không an toàn với người ăn chay. Cà phê đóng hộp có thạch là thức uống rất phổ biến vào mùa hè. Bạn hoàn toàn có thể nhấn mua một lon cà phê tại máy bán hàng tự động vào ngày ăn chay và nhận ra mình đang nhai thạch (gelatin là collagen lấy từ da, xương động vật) ngon lành.

Nền văn hóa chống lại việc ăn chay?

Câu chuyện về một người ăn chay đi tìm giải pháp cho mình tại nhà hàng Nhật.

“Bạn tôi là người ăn chay, cô có thể làm món Donburi này mà không cho gà vào không?”

“Vâng, nhưng món này có gà ạ”.

“Đúng vậy, nhưng cô ấy không ăn được gà. Cô ấy cỏ thể chỉ ăn trứng và cơm thôi”.

“À vâng ạ, nhưng món này chúng tôi phục vụ với gà ạ”.

Không có lựa chọn cho một món Donburi gà mà lại không có gà…

Sự quan trọng của thịt…

Nhật Bản là quốc gia có lịch sử phát triển đặc thù, ảnh hưởng trực tiếp đến văn hóa ẩm thực của quốc gia này. Sau chiến tranh, thịt là mặt hàng xa xỉ, và thức ăn từ thực vật là lựa chọn duy nhất. Do đó người Nhật đã trải qua thời kỳ đen tối với thực đơn eo hẹp về dinh dưỡng, do đó thực phẩm chay, về mặt nào đó, có mối liên hệ với đói nghèo, dối lập lại là bữa ăn dinh dưỡng khỏe mạnh toàn thịt của những người lính Mỹ.

Ảnh This Japanese Life.

Tuy nhiên tốc độ phục hồi và phát triển sau chiến tranh rất thần tốc. Người Nhật nhanh chóng được du nhập tư tưởng rằng thịt là món ăn thiết yếu cho sức khỏe, và thế hệ được nuôi lớn từ thịt hiện nay đang là phần lớn của dân số Nhật Bản. Theo các thống kê chỉ ra rằng chỉ có 0.08% người Nhật ăn chay theo đúng chuẩn mực.

Chính vì thế có thể khẳng định tuổi thọ của người Nhật cao không phải vì người Nhật là những người ăn chay, mà vì hầu như không có ai ở Nhật ăn chay. Tỷ lệ ung thư của Nhật thấp không phải vì họ không ăn thịt, kể cả chế độ ăn kiêng cũng bao gồm thịt và đậu.

Có thể nói Nhật Bản là một trong những quốc gia ít lý tưởng nhất cho những người ăn chay.

Tuy nhiên nếu bạn sống ở Tokyo hoặc một số các thành phố lớn, yên tâm rằng bạn vẫn có thể tìm thấy một só các nhà hàng chay. Nếu đến Ryokan có set ăn sẵn, bạn có thể báo trước với họ để có được một thực đơn đồ chay phù hợp với mình. Vì thế bạn cũng đừng ngại đến Nhật nếu bạn là người ăn chay nhé.

• ẩm thực Nhật
• đồ ăn chay