Sự khác biệt giữa mỹ học Nhật Bản so với chuẩn mực thế giới

Sự khác biệt giữa mỹ học Nhật Bản so với chuẩn mực thế giới

“Mỹ học Nhật Bản” hay nói dễ hiểu hơn là gu thẩm mỹ của Nhật Bản tồn tại trong rất nhiều lĩnh vực như manga, anime, vườn cảnh, hay đồ gốm.

Khác biệt với nhiều quốc gia khác, đó là điều làm nên nét độc đáo và thu hút của mỹ học Nhật Bản. Nhưng chính xác thì gu thẩm mỹ của người Nhật thực chất là như thế nào? Điều gì sẽ xảy ra khi áp dụng gu thẩm mỹ này vào kinh doanh?

Hãy thử cùng phân tích và xem liệu chúng ta có thể áp dụng vào công việc của mình không nhé.

Đề cao không gian và sự giản dị

Xin mời Quý vị cùng tham khảo hình minh hoạ, đây là bức ảnh Hoàng gia Nhật Bản.

Nếu như vương thất ở các quốc gia khác thường được trang hoàng lộng lẫy với nhiều món đồ nội thất sang trọng, lấp lánh, thì người Nhật lại xem sự đơn giản chính là vẻ đẹp.

Không phải lấp đầy mọi khoảng trống, mà là biết cách tận dụng khoảng trống.

Một ví dụ tiêu biểu, người đã đưa tư tưởng này vào kinh doanh chính là Steve Jobs – cựu tổng giám đốc điều hành của Apple.

Không biết Quý vị còn nhớ không, khi iPhone vừa ra mắt, cả sản phẩm lẫn bao bì đều vô cùng đơn giản.

Ngày nay có thể chúng ta đã dần quen và không còn để ý vì nhiều nhà sản xuất khác cũng áp dụng tư tưởng này cho sản phẩm của mình, thế nhưng vào thời điểm đó, đây là một ý tưởng mang tính đột phá, tạo nên một cuộc cách mạng trong thiết kế.

Trong thiết kế thường có hai hướng tiếp cận:

• Một là cộng thêm yếu tố để cân bằng bố cục.
• Hai là loại bỏ những gì không cần thiết, chỉ giữ lại phần quan trọng để đạt sự hài hòa.

Người Nhật luôn chọn cách thứ hai, tìm kiếm sự cân bằng bằng cách loại bỏ bớt.

Và trong thực hành, điều này không hề dễ chút nào.

Coi trọng sự không hoàn hảo và những chi tiết ẩn

Tại tỉnh Tochigi có ngôi đền nổi tiếng mang tên Toshogu (Đông Chiếu Cung).

Tại đây có cánh cổng được xem là một tác phẩm nghệ thuật, gọi là Yomeimon (Dương Minh Môn). Trên các cột đều được chạm khắc tỉ mỉ, nhưng kỳ lạ thay, trong số đó lại có một cột bị lắp ngược.

Không phải lỗi sai, mà là một sự cố ý để thể hiện một hình hài chưa hoàn thiện.

Sở dĩ như vậy là bởi người Nhật tin rằng: “Những thứ đã hoàn thiện rồi sẽ tan vỡ, vì vậy nếu không hoàn thiện, chúng sẽ trở nên vĩnh cửu”.

Tư tưởng này cũng được áp dụng trong manga và anime. Trong thế giới manga và anime, chúng ta thường thấy có nhiều tác phẩm về cuộc chiến giữa chính nghĩa và cái ác, nhưng trong đó, không có chính nghĩa hay tội ác tuyệt đối. Người chính nghĩa có thể mang một quá khứ đen tối, và kẻ ác cũng có lý do khiến họ trở nên như vậy.

Để tạo nên sự “không tuyệt đối” đó, các tác giả thường đặt ra những thiết lập ẩn,

ví dụ như:

• Tại sao họ phải chiến đấu bằng robot khổng lồ?
• Vì sao nhân vật này lại đi xâm lược người khác?

Chính những chi tiết không xuất hiện trên bề mặt này đã giúp câu chuyện trở nên hợp lý và sâu sắc hơn.

Không biểu đạt một cách trực tiếp

Đây cũng chính là phần khiến người nước ngoài thấy khó hiểu nhất trong tiếng Nhật, đó là người Nhật không nói trực tiếp.

Ví dụ: Trong tiếng Nhật, từ “yêu” là “愛している”. Dù có nghĩa là yêu, nhưng người Nhật hầu như lại không nói yêu bằng câu này.

Thay vào đó, họ dùng từ “thích” để bày tỏ cảm xúc yêu của mình một cách nhẹ nhàng là  “好きです”.

Từ xưa, người Nhật đã không có thói quen bày tỏ cảm xúc quá thẳng thắn.

Điều này cũng thể hiện rõ trong âm nhạc Nhật Bản. Lời bài hát thường rất trừu tượng, và nếu dịch sang tiếng khác thì dễ trở thành diễn đạt trực tiếp, mất đi nét tinh tế vốn có của tiếng Nhật và ý nghĩa sâu sắc của ca từ.

Nghe thì có vẻ khó hiểu, nhưng một khi cón thể nắm được và thành thạo, Quý vị sẽ có thể nhìn thấy một thế giới mới trong lĩnh vực thiết kế, âm nhạc hay văn học của mình.

Hãy thử áp dụng và cảm nhận nhé!

Tác giả: Abe Kengo

Biên dịch: Maeri Phương Kỳ