Giấy Washi lâu đời từ hàng thế kỷ ”thần kỳ” trở lại ở Nhật Bản

Là một vận động viên chạy bền, Yoshihiro Machida phải chạy quãng đường dài trong nhiều ngày, đã quen với việc chân bị phồng rộp và ướt đẫm mồ hôi.

Chưa kể nếu chạy trong điều kiện thời tiết không tốt như mưa, hay băng qua sông, suối, tình trạng chân sẽ còn tệ hơn.

Ảnh https://asia.nikkei.com/

Khoảng 10 năm trước, vận động viên Yoshihiro Machida, 58 tuổi, đã quyết định đổi đôi tất thông thường của mình để lấy một đôi khác có thể xỏ 5 ngón, làm bằng Washi hay còn gọi là giấy Nhật.

”Lúc đầu, đôi tất có cảm giác cứng và hơi khó chịu. Tuy nhiên khi mang tất này chân tôi không bị rộp, ngay cả sau khi chạy nhiều ngày”, Yoshihiro Machida kể lại.

So với những đôi tất chạy bộ thông thường, tất washi do ITOI LSR của Nhật Bản với thương hiệu ITOITEX sản xuất nhẹ hơn và nhanh khô hơn.

Với quần áo Washi, tất cả những gì bạn cần làm là cởi ra và để trong vài giờ, thật kỳ diệu, ”mùi hôi đã biến mất ”, ông Yoshihiro Machida nói về chiếc áo lót làm bằng vải Washi. Chiếc áo này thoát mồ hôi rất nhanh, thậm chí sau 30 giờ chạy trong mùa Hè nóng ẩm của Nhật Bản.

Nhẹ và mỏng nhưng chắc chắn, thấm hút và bền, Washi đang ngày càng thu hút sự chú ý như một sự thay thế bền vững và thân thiện với môi trường cho cả sợi tự nhiên và sợi tổng hợp. Ở Nhật Bản, vải này được sử dụng chủ yếu cho các sản phẩm gia dụng, từ ”shoji” (cửa kéo Nhật) và màn, đến đèn lồng và dù.

Ảnh https://asia.nikkei.com/

Quần áo Kamiko được bằng giấy, đã được mặc bởi các Samurai, thương gia và các nhà sư Phật giáo trong nhiều thế kỷ. Cho đến ngày nay, các nhà sư của Chùa Todaiji ở Nara, thủ đô cũ của Hoàng gia ở vùng Kansai, vẫn mặc áo choàng giấy Kamiko trong lễ Shuni-e được tổ chức vào đầu tháng 3. Đây là một truyền thống đã có từ 1.200 năm trước.

Nhưng chỉ 2 thập kỷ trước, những tiến bộ trong công nghệ và nhu cầu ngày càng tăng đối với mặt hàng may mặc bền vững đã khơi dậy nỗ lực sử dụng Washi trong quần áo hàng ngày và các sản phẩm khác.

Ông Hiroshi Yamauchi, thành viên hội đồng quản trị của Oji Fiber, công ty sản xuất sợi OJO + cho biết: “Giờ đây các hãng thời trang đang ngày càng chú ý đến Washi, như một chất liệu bền vững, tiện dụng cho các sản phẩm từ đồ lót, quần jean đến khăn tắm hay thậm chí cả giày”

Ảnh https://asia.nikkei.com/

Giấy Washi đã được sử dụng bởi nhà thiết kế thời trang Nhật Bản Issey Miyak, cũng như Tod’s, thương hiệu thời trang cao cấp của Ý vào năm 2018.

Wildling, một công ty giày của Đức, sản xuất 100,000 đôi giày washi ITOITEX mỗi năm tại nhà máy ở Bồ Đào Nha. Trong khi đó, Underson và SASAWASHI của Nhật cũng sản xuất một loạt các sản phẩm từ Washi như đồ lót, áo sơ mi, khăn tắm và thú nhồi bông.

Ông Daizo Kubota, Giám đốc IOI LSR cho biết, Washi có một loạt các tính năng lý tưởng, đặc biệt đối với các sản phẩm được sử dụng tiếp xúc với da người. Washi tự nhiên hấp thu độ ẩm, chất ô nhiễm, vi khuẩn, mùi hôi và thậm chí cả tia cực tím.

Ảnh https://asia.nikkei.com/

Giống như than củi, cũng có nguồn gốc từ cây cối và thực vật, Washi có những lỗ nhỏ giống như lỗ chân lông, nơi hàng nghìn tỷ vi khuẩn sinh sống. Có dữ liệu cho thấy những vi khuẩn này hấp thụ hơi ẩm, chất ô nhiễm, mùi hôi và các chất khác từ không khí, nhưng cơ chế đằng sau hoạt động này vẫn còn là một bí ẩn.

Washi cũng được cho là có khả năng hút nước gấp khoảng hai lần so với bông, cấp ẩm nhanh chóng vì có nhiều lỗ nhỏ. Do đó, tất và quần áo làm bằng Washi khô rất nhanh, lý tưởng để mặc khi chơi thể thao và hoạt động ngoài trời. Washi cũng tạo cảm giác thoải mái cho da vì giảm thiểu ma sát dẫn đến vón cục.

Vì tất cả những lý do này, các vận động viên thích mang vớ Washi để giữ cho đôi chân sạch sẽ và không thấm mồ hôi ngay cả khi đi bộ đường dài.

Ảnh https://asia.nikkei.com/

Theo Anna Yona Giám đốc điều hành và người sáng lập Wildling, Washi cũng là chất liệu tốt để sản xuất giày vì nhẹ, thoáng khí, giúp chân không bị nóng và bí bách.

Bởi vì Washi giải phóng độ ẩm nhanh chóng, ngay cả khi giày làm bằng Washi thấm nước cũng sẽ khô nhanh chóng và khả năng khử mùi cao.

Bà Anna Yona mô tả việc mang giày Washi giống như cảm giác ”gần như đang đi chân trần”. Đồng thời, Washi có tính dẫn điện nhiệt thấp, do đó, ở những nơi có khi hậu mát mẻ hơn, nó vẫn giữ ấm được cho cơ thể.

Vì được làm từ cây cối và các loại thực vật khác, Washi có thể phân huỷ sinh học, đây vật liệu hấp dẫn vào thời điểm mà tính bền vững trở nên quan trọng để bảo vệ môi trường.

Trong một thử nghiệm của Oji Fier, sợi OJO + Washi được chôn trong đất với độ ẩm 33% và giữ ở 30 độ C, bắt đầu phân huỷ sinh học sau 9 ngày. Trong khi sợi polyester không hề có dấu hiệu bị thay đổi.

Ảnh https://asia.nikkei.com/

Nguồn chính của Washi được các nhà sản xuất quần áo sử dụng là cây bàn tính, có họ hàng gần với cây chuối, nguồn gốc từ Philippines và còn được gọi là cây gai dầu ở Manila. Abaca.

Cây được trồng ở Indonesia và Ecuador, trưởng thành trong 3 năm và đang hướng tới thay thế các nguồn Washi truyền thống như Kozo, một loại cây bụi dâu tằm rụng lá và Mitsumata, cây bụi giấy của phương Đông, do nguồn cung ngày càng giảm.

Mặc dù có nhiều ưu điểm, tuy nhiên, việc sử dụng rộng rãi Washi vẫn gặp phải những trở ngại đáng kể.

Ảnh https://asia.nikkei.com/

Tại Nhật Bản, vải Washi có giá cao gấp 5,6 lần so với vải bông nhập khẩu từ Trung Quốc và Đông Nam Á.

Sản xuất Washi cũng tốn nhiều công sức, thời gian và đòi hỏi trình độ kỹ thuật cao. Sau khi cây abaca bị đốn hạ, nó sẽ được tước bỏ phần xơ dai, sau đó được phân hủy để sản xuất bột giấy. Bột giấy sau đó được xử lý thành các tờ giấy rất mỏng.

Ảnh https://asia.nikkei.com/

Ông Hiroshi Yamauchi cho biết, “Quá trình tốn thời gian và công sức vì tấm Washi rất mỏng, nếu bạn cắt quá nhanh, nó có thể bị rách và toàn bộ máy phải dừng lại. Băng Washi sau đó được xoắn lại thành sợi, được sử dụng để làm vải”.

Do quy trình sản xuất phức tạp, các sản phẩm làm từ Washi từ lâu đã bị hạn chế trong lĩnh vực thủ công. Công nghiệp hóa là chìa khóa để làm cho Washi dễ tiếp cận hơn.

Có 1 nhược điểm khác là Washi không bền như da và cũng không mềm như nhiều loại vải tổng hợp. Loại vải này bền và có thể giặt hàng nghìn lần, nhưng Washi cần thêm độ bền để sử dụng cho giày, vì vậy ITOI LSR dệt polyester vào 2 bên của giày.

Montbell có trụ sở tại Osaka, chuyên sản xuất các sản phẩm ngoài trời, sử dụngWashi làm sợi ngang và bông làm sợi dọc cho vải thương hiệu Kamiko của mình.

• Washi