よ(Yo) và ね(Ne) – Nếu phải lựa chọn?

Từ kết thúc câu như よ (yo) và ね (ne) là một khía cạnh hấp dẫn nhưng đầy thách thức của tiếng Nhật. Chúng không thực sự có nghĩa cụ thể, nhưng sự tồn tại của chúng góp phần xây dựng ý nghĩa của câu.

Để đơn giản hoá, giáo viên và sách giáo khoa thường mô tả chỉ một chức năng của mỗi từ. Ví dụ Yo thường được dùng như một cách thay thế cho dấu chấm than. Mặt khác, Ne có chức năng như câu hỏi đuôi, dịch là “phải không?”.

Ảnh https://seiga.nicovideo.jp/seiga/im9167945

Tuy nhiên đó không phải là toàn bộ chức năng của hai từ này. Xét theo một số ngữ cảnh, đôi lúc người dùng sẽ phân vân không biết nên dùng Yo hay Ne.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu được ý nghĩa gắn liền với mỗi từ, cách chọn よ hoặc ね trong một loạt các tình huống khác nhau có thể thay đổi hoàn toàn cảm giác về những gì bạn muốn nói.

KHÁI NIỆM よ VÀ ね TRONG CÂU

Ảnh Tofugu

Trong hình ảnh minh hoạ, câu nói kết thúc bằng Yo nằm trong lời thoại có cùng màu với người nói, cho thấy thông tin thuộc về người nói. Khi dùng Yo, người nói chỉ ra rằng người đó đang cung cấp thông tin mới hoặc quan điểm mới, hoặc ít nhất là họ muốn tạo ấn tượng rằng đó là những gì họ đang làm. Yo thu hút sự chú ý của người nghe và thêm sắc thái mà chúng ta đang thông báo hoặc cảnh báo cho người nghe về điều gì đó mà họ không biết trước đây.

Ảnh Tofugu

Còn trong hình này, câu kết thúc bằng Ne nằm trong lời thoại có màu pha trộn giữa người nói và người nghe, cho thấy rằng họ đang chia sẻ thông tin. Ne được dùng để xác nhận thông tin, thể hiện một thông tin mà CÓ THỂ người nói và người nghe đều biết (hoặc có thể người nghe không biết nhưng người nói cho là thế).

LỰA CHỌN GIỮA よ VÀ ね

Bây giờ bạn đã có trong tay các khái niệm cơ bản về よ và ね, đã đến lúc thực hành cách áp dụng những khái niệm này.

Trong một số ngữ cảnh được cung cấp tiếp sau đây, một số ngữ cảnh có thể dùng cả 2, một số khác ưu tiên dùng từ này hơn từ còn lại.

Tình huống 1

Hãy tưởng tượng bạn đang đi bộ trên phố và người trước mặt bạn đánh rơi ví. Bạn muốn cho họ biết thông tin này, bạn nên kết thúc câu bằng よ hay ね?

財布落としましたよ/ ね!
(Saifu otoshimashita yo/ne)

Trong tình huống này nên dùng Yo vì người nghe không biết họ đánh rơi ví và bạn muốn thông báo cho họ điều đó.

Tình huống 2

Bạn đi chơi với một người bạn vào ngày hè nóng nực, nhưng người bạn đó lại rủ ăn lẩu. Bạn muốn từ chối khéo bằng cách nói với người đó hôm nay trời nóng lắm.

今日はすごく暑いよ/ね。

(Kyou wa sugoku atsui yo/ne).

Tình huống này sử dụng Yo sẽ ổn hơn, vì cho dù người bạn kia cũng biết là trời nóng, nhưng khi dùng Yo, bạn muốn nhấn mạnh ý kiến rằng lẩu không phải món ăn thích hợp cho ngày nóng như thế này.

Tất nhiên bạn có thể dùng Ne nhưng nếu vậy câu nói thiên về nhận xét về thời tiết hơn là trả lời đề nghị ăn lẩu của người bạn.

Tình huống 3

Bạn thấy một người viết chữ đẹp và muốn khen ngợi người đó.

字がとても綺麗ですよ/ね。

(Ji ga totemo kirei desu yo/ne)

Trường hợp này nên dùng Ne để nhấn mạnh lời khen, ý muốn nói chữ viết của người này đẹp là một điều hiển nhiên và dễ nhận thấy.

Tình huống 4

Ngày mai bạn và một người bạn có một bài kiểm tra, bạn muốn nói lời động viên người bạn đó.

明日頑張ろうよ/ね。

(Ashita ganbarou yo/ne)

Thực ra có thể dùng cả hai từ trong tình huống này, tuỳ thuộc vào thái độ của người bạn kia với bài kiểm tra. Nếu dùng Yo trong tình huống này, bạn có lý do nào đó để nghĩ rằng người bạn kia không thực sự muốn cố gắng với bài kiểm tra ngày mai. Trường hợp dùng Ne, bạn khuyến khích cả bạn, và người bạn kia vì cả hai đều ở trong một tình huống.

KẾT HỢP

Nếu phải lựa chọn giữa よ và ね trong một tình huống khá mập mờ, bạn cũng có thể kết hợp よ và ね thành よ ね (nhưng đừng bao giờ dùng ねよ nhé). Yone rất hay được sử dụng, hàm ý người nói muốn cung cấp một thông tin mới với người nghe, nhưng không biết người nghe đã biết về thông tin này hay chưa và muốn xác nhận.

分かったよね？ – Wakatta yo ne? (Bạn hiểu mà, phải không?)

Tóm lại, よ nhấn mạnh thông tin bạn muốn truyền đạt cho người nghe, ね tạo cảm giác chia sẻ thông tin. よね thường được dùng để kiểm tra lại một thứ gì đó.

• từ kết thúc câu