Nhìn lại triết lý lập quốc của Nhật Bản từ hơn 2600 năm trước

Nhìn lại triết lý lập quốc của Nhật Bản từ hơn 2600 năm trước

Khi Nhật Bản được thành lập, triết lý lập quốc mà vị Thiên hoàng đầu tiên đã truyền lại chính là “八紘一宇” (Hakko ichiu).

Người ta nói rằng cụm từ này là cốt lõi của lý tưởng lập quốc.

Thế nhưng ngày nay, người Nhật hiện đại dường như không phải ai cũng biết đến và đọc được cụm từ này. Rốt cuộc cụm từ này có ý nghĩa gì và tại sao ngày nay không còn được sử dụng nữa? Xin mời Quý vị cùng tìm hiểu thông qua nội dung lần này!

“八紘” nghĩa là tám hướng, hay nói cách khác là toàn thế giới.

“ 一宇” nghĩa là một mái nhà, một gia đình.

Kết hợp lại, “八紘一宇” mang ý nghĩa thế giới trở thành một gia đình, hướng đến hòa bình toàn cầu.

Lưu ý, điều này không mang ý nghĩa tư tưởng chinh phục hay xâm chiếm thế giới.

Bởi cho đến khi Nhật Bản hiện đại hóa, các khu vực trong nước từng vận hành như những quốc gia nhỏ. Mỗi vùng đều có người cai trị, còn Thiên hoàng đóng vai trò tập hợp, điều phối tổng thể. Cơ cấu quốc gia này từng tồn tại ở Nhật Bản, vì vậy rõ ràng nó không mang nghĩa xâm lược rồi sáp nhập.

Ở Nhật Bản, có một khái niệm gọi là “cộng tồn cộng vinh”, mang ý nghĩa cùng chung sống và cùng phát triển. Đây cũng là tinh thần tương tự “八紘一宇”.

Trong Thế chiến II, Nhật Bản giương cao khẩu hiệu “cộng tồn cộng vinh” và chiến đấu với thế giới. Với lý tưởng ngăn chặn sự xâm lược của phương Tây và khiến châu Á đoàn kết làm một.

Tất nhiên chiến tranh không bao giờ là chuyện tốt, và việc có người Nhật gây ra tội ác trong thời chiến cũng là sự thật.

Tuy nhiên, tôi tin rằng Nhật Bản là quốc gia duy nhất trong lịch sử tham chiến với các cường quốc bằng lý tưởng “cộng tồn cộng vinh”. Nền tảng của tư tưởng đó được cho là bắt nguồn từ lời dạy “八紘一宇” của vị Thiên hoàng đầu tiên.

Thế nhưng sau khi chiến tranh kết thúc, cụm từ này đột nhiên nhiên không còn được sử dụng nữa.

Tại sao những từ ngữ và triết lý đã từng tồn tại này lại đột nhiên biến mất như vậy?

Lý do là vì chính sách của Mỹ, quốc gia đã kiểm soát Nhật Bản sau chiến tranh.

Mỹ cấm sử dụng cụm từ này. Nó bị xóa khỏi sách giáo khoa, biến mất khỏi triết lý kinh doanh, và suốt 80 năm qua, hầu hết người Nhật hiện nay đều không biết đến cụm từ “八紘一宇”.

Mỹ coi đây là khẩu hiệu của chủ nghĩa quân phiệt nên đã cấm sử dụng, nhưng bản chất cụm từ này không hề mang tư tưởng quân phiệt hay ca ngợi chiến tranh.

Vậy tại sao nó vẫn bị cấm?

Có giả thuyết cho rằng nhằm làm suy yếu Nhật Bản, nhưng đây chỉ là giả thuyết, chưa được xác thực.

Tuy vậy, liệu đây có phải là một từ ngữ, một triết lý mà thế giới ngày nay vẫn cần?

Một gia đình sẽ có con cái, và mỗi người lại lập ra gia đình riêng. Các gia đình đó sống độc lập về kinh tế nhưng vẫn gắn bó với nhau bằng tình thân và cùng chung sống êm đềm.

Điều này cũng tương tự như đối với các quốc gia. Việc có nhiều quốc gia trên thế giới là điều bình thường, mỗi nước đều có thể khác biệt về ngôn ngữ, về văn hoá. Nhưng chúng ta vẫn có thể sống hoà thuận với nhau như một gia đình.

Cho đến tận bây giờ, nhân loại vẫn chưa thể chấm dứt chiến tranh. Hiện nay, xung đột vẫn xảy ra khắp nơi trên thế giới. Người ta không chịu hiểu rằng đó là điều sai trái vì những lý do riêng của họ. Hoặc vì muốn độc chiếm lợi ích mà gây chiến với quốc gia láng giềng.

Tôi cho rằng việc lan tỏa tinh thần “八紘一宇” ra thế giới sẽ góp phần mang lại hòa bình cho nhân loại.

Tác giả: Abe Kengo

Biên dịch: Maeri Phương Kỳ