Yūrei – Yōkai và những điều có thể bạn chưa biết về lịch sử ma quỷ xứ Phù Tang

Nếu yêu thích văn hoá Nhật Bản hoặc thường xem Anime có đề tài siêu nhiên huyền bí, chắc bạn cũng thường nghe nhiều hai từ 幽霊 (Yūrei) và 妖怪 (Yōkai). Khi được hỏi hai từ này khác nhau như thế nào, có lẽ sẽ nhiều người trả lời đại khái rằng:

• 幽霊 (Yūrei) là linh hồn người chết.
• 妖怪 (Yōkai) là những hiện tượng kỳ quái, những sự tồn tại bất thường.

Thế nhưng nếu đào sâu tìm hiểu hơn nữa, ta sẽ có nhiều định nghĩa hơn liên quan đến hai từ vựng này.

Ảnh https://thegate12.com/

幽霊 (Yūrei)

Ảnh Wiki

Yūrei có thể được dịch là hồn ma, là hồn người chết vẫn còn oán hận với dương gian nên không thể siêu thoát. Nếu lắng nghe những nguyện vọng của họ, giải quyết các oán niệm thì hồn có thể an tâm mà siêu thoát.

妖怪 (Yōkai)

Yōkai còn được gọi là 妖 (Ayakashi) hay 物の怪 (Mononoke) ám chỉ những sự tồn tại phi tự nhiên, phi khoa học, vượt quá khả năng lý giải của con người. Đa số Yōkai là từ những đồ vật, con vật (không phải người) hoá thành, chỉ xuất hiện ở những nơi cụ thể, đe doạ tất cả mọi người, không phân biệt ai với ai.

Ảnh Wiki

Từ thời cổ đại, người ta tin rằng mọi vật trong tự nhiên đều có linh hồn. Niềm tin này giúp con người giải thích các thảm hoạ thiên nhiên mà không thể giải thích bằng những kiến thức thông thường.

Đến đây chúng ta có một cách định nghĩa mới để phân biệt Yūrei và Yōkai.

Yūrei: Xuất hiện trước những người cụ thể, có thể biến mất nếu xua tan được oán niệm.
Yōkai: Chỉ xuất hiện ở những địa điểm cụ thể, doạ nạt bất cứ ai, không phân biệt.

*** Những điều có thể bạn chưa biết về lịch sử ma quỷ Nhật Bản

Tại sao ma Nhật không có chân?

Ấn tượng điển hình về ma Nhật là không có chân. Có nhiều giả thuyết được đặt ra như “do hương khói tỏa ra từ bàn thờ nên phần chân bị mờ”, hay “chân bị cắt ở địa ngục”,… nhưng lý giải phổ biến nhất liên quan đến bức tranh vẽ ma của Maruyama Oukyo.

Ảnh http://チコちゃんに叱られる.com/6759.html/img-7541

Maruyama Oukyo, một hoạ sĩ vào thời Edo, là người tiên phong phác hoạ hình ảnh “con ma đời đầu” với mái tóc rối bù, khuôn mặt nhợt nhạt, mặc trang phục trắng và không có chân. Hình ảnh này trở thành tiêu chuẩn trong việc phác hoạ hình ảnh ma của người Nhật từ xưa đến nay.

Yōkai và Thần linh là hai mặt của một đồng xu

Người ta cho rằng Yōkai đầu tiên xuất hiện trong sử sách “Kojiki” và “Nihonshoki” vào thời Nara. Yamata no Orochi (yêu quái trong hình dạng một con rắn lớn) xuất hiện vào khoảng thời gian này, được mô tả như một “vị Thần sa ngã” rồi biến thành hình dáng đáng sợ. Ở nhiều nơi, Yōkai được tôn thờ như một vị Thần.

Tam đại Yōkai của Nhật Bản

Nhật Bản có vô số Yōkai, nhưng khi nhắc đến 日本三代妖怪 (Tam đại Yokai của Nhật Bản) phải kể đến 鬼 (Oni – quỷ), 河童 (Kappa) và 天狗 (Tengu).

Bên cạnh những Yōkai cổ đại (xuất hiện từ xa xưa) như Tam đại Yōkai, Zashikiwarashi (Yōkai trong hình dạng bé gái tóc ngắn, thường gặp trong những căn nhà cổ Nhật Bản, nếu ai nhìn thấy sẽ gặp may mắn), Rokurokubi (yêu quái cổ dài), còn có những Yōkai chỉ mới xuất hiện gần đây như con ma nhà vệ sinh Hanako hay Kuchisakeonna (ma nữ rạch miệng).

Dù là ma hay yêu quái, sự tồn tại ấy đã trở thành kho tàng văn hoá của người Nhật, được lưu truyền dưới dạng câu chuyện kể, văn học dân gian, tranh vẽ, Anime,… không chỉ có tác dụng doạ nạt mà còn có giá trị giải trí.

Chừng nào loài người còn say đắm với những bí ẩn không thể giải đáp, những câu chuyện về Yūrei và Yōkai sẽ còn tiếp tục được lưu truyền và tái sinh đến muôn đời.

• yêu quái