Bạn đã từng xem Kịch Noh Nhật Bản?

Noh (能) là một thể loại nghệ thuật truyền thống, điểm nổi bậc nằm ở âm nhạc lôi cuốn, điệu múa, tuồng, thơ ca và kịch. Trình diễn bởi những nghệ sĩ được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, thông thường là “cha truyền con nối”, kế thừa những kỹ năng từ gia tộc.

Bắt nguồn từ thế kỷ 14, cùng với kịch Kyogen (những vở hài kịch ngắn xen giữa các màn của kịch Noh), đã được ghi vào sách Di Sản Văn Hóa Thế Giới Phi Vật Thể UNESCO.

Nhà soạn kịch thiên tài Kannami (1333-1384) và con trai của ông, Zeami (1363-1443) đã thuyết phục được sự ủng hộ của Chính Phủ, được coi là nhà lãnh đạo vĩ đại của môn nghệ thuật này.

Kịch Noh được xây dựng dựa trên 5 nhóm nhân vật nhất định: Các vị thần, các chiến binh, những người phụ nữ xinh đẹp, các nhân vật hỗn hợp (đặc biệt là những người đàn bà điên loạn) và các sinh vật siêu nhiên.

Nhân vật trong Noh tất cả là diễn viên nam thủ vai, được chia làm 3 nhóm chính: Shite, Waki, Kyogen. Trong đó Shite là nhân vật chính, thường là nhân vật nữ, đôi khi có kèm theo một số nhân vật tên là Sture để làm nổi bậc nhân vật chính. Waki là nhóm nhân vật không bao giờ mang mặt nạ, làm nền cho Shite, những vai diễn như nhà hành khất, thầy tu, có vai trò chất vấn nhân vật chính để tạo kịch tính, chi tiết quan trọng không thể thiếu. Nhóm Kyogen xuất hiện ở giữa các màn diễn, góp vui cho khán giả bằng những vở diễn tấu hài, kéo thời gian cho diễn viên kịch Noh thay trang phục.

Một số nhân vật hỗ trợ khác là Koken – tiếp viên sân khấu. Mặc đồ đen, các tiếp viên sân khấu không phải là một phần của vở kịch nhưng hỗ trợ các nghệ sĩ chính biểu diễn, chẳng hạn như việc giao đạo cụ cho họ.

Về nội dung, Noh không quá lộng lẫy, phô trương, cũng không quá dân giả mà đậm tính triết lý nhân sinh sâu lắng. Đi liền với Noh là quan điểm thiền của Phật Giáo đưa ra cho người xem nhiều lãnh hội về cuộc sống. Chủ đề thường liên quan đến giấc mơ, thế giới siêu nhiên, ma quỷ và linh hồn.

Các nhạc cụ chính trong dàn nhạc Noh gồm: sáo (nohkan), trống hình đồng hồ cát đeo trên vai của nhạc công (kotsuzumi), trống lớn hơn một chút (okawa) được đặt trong lòng nhạc công, trống hình thùng đặt trên sàn và gõ bằng hai dùi (taiko). Có 8 người trong dàn hợp xướng, được gọi là “kimi” hay “vua”, và “những chú mèo” hay những nhạc công, được gọi là “thần dân”.

Về trang phục, khác với kịch Kabuki, người biểu diễn vai Shite không trang điểm mà họ sử dụng mặt nạ, những chiếc mặt được chế tác rất công phu từ cây bách Nhật Bản. Sắc thái và tính cách nhân vật đều thể hiện qua gốc độ ánh sáng, ánh mắt và gương mặt của chiếc mặt nạ.

Trang phục kịch Noh làm từ lụa với nhiều màu sắc rực rỡ, phỏng theo trang phục của thế kỷ XV. Những bộ trang phục này tùy thuộc vào nhân vật và những quy định bắt buộc về việc sử dụng, đa dạng từ chi tiết thiết kế, màu sắc, các nhân vật, giàu hay nghèo, trẻ hay già, đàn ông hay đàn bà, đều phục trang rất đẹp. Cách mặc trang phục biểu diễn Noh phức tạp nên thường cần tới 2-3 người để giúp diễn viên mặc phục trang.

Sân khấu kịch Noh thường được thiết kế ngoài trời, hình vuông, mái vòm được cố định bằng 4 cây cột lớn. Tất cả xung quanh đều là không gian mở, trừ bức tường đằng sau diễn viên được trang trí bằng một hình vẽ cây thông. Ngày nay để đáp ứng nhu cầu của nhiều người hơn, kịch Noh được biểu diễn ở các nhà hát lớn, đầy đủ tiện nghi và hiện đại.

Địa điểm cụ thể mà bạn có thể đến xem kịch nỗi tiếng như Nhà hát Quốc gia Noh ở Tokyo, Nhà hát kịch Noh Otsuki ở Osaka, và sân khấu Nhà hát Nagoya Noh. Vé thường nằm trong khoảng 3.000- 8.000 yen, và có thể được mua tại các quầy phía trước nhà hát. Thời gian mỗi vở diễn thông thường hiện nay kéo dài một vài giờ và bao gồm 2 hoặc 3 vở kịch Noh với những vở Kyogen ngắn ở giữa.

Nhà hát kịch Noh Nagoya

Đền Itsukushima Miyajima, Đền Trung Tôn tự Hiraizumi, Đền Inari Fushimi ở Kyoto và Đền Yasukuni ở Tokyo là một số nơi có sân khấu ngoài trời bạn có thể tìm thấy.

Chisai Yuki

Kabuki – Nghệ thuật văn hoá đặc sắc của Nhật Bản

Một ngày như mọi ngày của các Geisha

“Nhạc kịch” game Biohazard tại Tokyo