Kanzashi- Vật dụng không thể thiếu với phụ nữ Nhật
Để tạo nên sự thu hút của người phụ nữ, không thể thiếu những vật phẩm làm đẹp, chúng làm tôn vinh thêm vẻ nữ tính, tao nhã của họ. Gắn liền với những trang phục truyền thống như Kimono, những chiếc trâm cài Kanzashi góp phần tạo thêm điểm nhấn cho nền văn hóa truyền thống của người Nhật.
Xuất hiện từ thời Jyumon (thế kỷ thứ 10 trước Công nguyên), chiếc trâm cài tóc ban đầu mang ý nghĩa của một vật may mắn, bảo vệ người phụ nữ trước ma quỷ và những sự cám dỗ không chính đáng theo quan điểm xưa.
Đến thời Edo, cùng với sự xuất hiện ngày càng nhiều các nàng Geisha được đông đảo các tầng lớp dân chúng yêu thích, thậm chí ngưỡng mộ, cây trâm cài tóc cũng theo đó trở nên phổ biến và được chế tác ngày một đa dạng, cầu kỳ hơn. Bất cứ cô gái nào sống trong thời Edo cũng có thể sở hữu một vài chiếc trâm cài phù hợp với tầng lớp và hoàn cảnh sống của mình.
Cầu kỳ và tinh tế là 2 đặc điểm chính của món đồ trang trí làm đẹp này. Thường có thiết kế màu sắc và kiểu dáng bắt mắt, tinh sảo, hình ảnh các loài hoa, con vật và những món đồ gợi lên sự nữ tính như quạt giấy hay cánh bướm.
Kanzashi hình Con hạt trắng bên hoa đào
Kanzashi cách điệu từ chong chóng tre
Họa tiết con bướm vô cùng công phu
Trâm cài Kanzashi có hình dáng vô cùng đa dạng, tùy vào sở thích mà người dùng có thể chọn cho mình một chiếc như ý. Đó có thể là một chiếc trâm mang hình chiếc đũa thuôn dài với một đầu duy nhất được trang trí hay hình quạt với chất liệu sơn mài.
Bạn cũng có thể chọn một chiếc trâm có trang trí hai đầu hoặc có hình dáng xinh xắn như một chiếc lược, bên trên đính những họa tiết bắt mắt.
Để làm nên một chiếc trâm cài Kanzashi, bạn có thể tự làm ở nhà với một số nguyên liệu từ đơn giản đến phức tạp. Chất liệu để chế tác một chiếc trâm cũng rất phong phú; từ chất tiệu bình dân mà bạn có thể mua được bất cứ đâu như gỗ, vải và hiện đại hơn là nhựa cho tới những chất liệu cao cấp như đá quý, ngà voi, các loại ngọc và vải lụa.
Trâm cài bằng vàng
Trâm cài bằng vải
Thiết kế cầu kỳ với đá quý
Ngày nay, trâm cài Kanzashi không còn phổ biến bởi không thích hợp với trang phục hiện đại nữa. Các cô gái ưa thích tạo những kiểu tóc tự nhiên và dễ làm, thay vì những kiểu tóc búi gọn rườm rà. Chiếc trâm cài chỉ còn được nhìn thấy trên mái tóc của những Geisha và các Okami (bà chủ) của những nhà hàng truyền thống lâu đời.
Chính bởi sự suy giảm quá nhanh chóng của nhu cầu sử dụng mà số các nghệ nhân làm trâm Kanzashi chỉ còn có thể đếm trên đầu ngón tay. Thậm chí, khi mà các cô gái trẻ không còn mặn mà với nghệ thuật truyền thống và những nguyên tắc khắc nghiệt của Geisha, thì nhu cầu đối với những chiếc trâm xinh đẹp vốn đã ít ỏi nay lại càng giảm đi từng ngày.
Một vài tác phẩm của nghệ nhân Sakae – một nghệ nhân trẻ hiếm hoi dành tình yêu cho những chiếc trâm truyền thống
Những nghệ nhân làm trâm Kanzashi trên đất Nhật Bản đa phần đều đã chạm đến mức tuổi “cổ lai hy”. Nỗi lo sợ cho một ngành nghề thủ công tuyệt mỹ bị thất truyền là hoàn toàn có cơ sở. Sẽ thật đáng tiếc biết bao khi những nghệ nhân ngừng sáng tạo và chúng ta chỉ còn được thấy những chiếc trâm cài giản đơn và lặp lại trên mái tóc duyên dáng của một Geisha!
Chisai Yuki
Thư pháp, nét nghệ thuật truyền thống của Nhật Bản
Tìm hiểu về chiếc dù giấy Wasaga truyền thống của Nhật Bản