Bất ngờ về độ phổ biến của Kirigami trong đời sống – Cái bóng đằng sau nghệ thuật gấp giấy Origami

Thứ Sáu 12/01/2018 | 15:23 Chiều

Trẻ em Việt Nam, ngay từ thời học tiểu học đã được làm quen với những kỹ thuật hết sức đơn giản trong môn Thủ công.

Nhưng bạn có biết, ở Nhật, cắt giấy được gọi là Kirigami, từ lâu đã làm nên một phần văn hoá truyền thống của xứ sở này.

Có lẽ, khi nhắc về những nghệ thuật liên quan đến giấy thì Kirigami không vượt qua được cái bóng quá lớn là Origami.

Nhưng một thực tế rằng, tuy tồn tại trong im lặng nhưng chính “cắt giấy” đã góp phần lớn vào sự giao thoa của văn hoá Nhật với các nước phương Tây.

Kirigami là tên gọi được ghép bởi hai chữ “kiru” (cắt) và “kami” (giấy). Đây là loại hình khác hẳn với nghệ thuật Origami.

Nếu trong kỹ thuật gấp giấy không được phép sử dụng kéo và hồ dán, từ đầu đến cuối, sản phẩm tạo ra đều bằng những nếp gấp, thì kỹ thuật cắt giấy lại phá vỡ hoàn toàn quy tắc này.

Một điều đặc biệt trong Kirigami là tính đối xứng của những lát cắt. Kỹ thuật truyền thống này được gọi là Mon kiri, nghĩa là người ta sẽ gấp giấy nhiều lần và cắt, sau đó sẽ từ từ mở ra để được một sản phẩm mới.

Một dạng nữa của Kirikami là nghệ nhân sẽ dùng dao hoặc kéo chuyên dụng để cắt từ một tờ giấy, sau đó ghép chúng lại để được một bức tranh hoàn hảo, kỹ thuật này được gọi là Kirie.

Tất thảy sản phẩm của nghệ nhân Kirigami là một sự tỉ mỉ đến tinh tế.

Từ những mô phỏng đơn giản ban đầu như Bông tuyết, hoạ tiết cổ điến đến những sản phẩm mang tính phức tạp hơn, tất cả đều đòi hỏi người nghệ sĩ phải tập trung, khéo léo và có đầu óc sáng tạo.

Để biến những tờ giấy bình thường thành những sản phẩm “có hồn”, bạn phải trải qua một thời gian học tập và thực sự có đam mê.

Kirigami là một phần tách rời, tồn tại độc lập với Origami.

Bắt đầu từ khoảng thế kỷ 17, nó được đại đa số người Nhật biết đến và sử dụng rộng rãi chứ không ẩn mình trong giới hạn đền chùa trước đây. Nhiều người đã tìm đến học kỹ thuật này, và vì thế, tạo hình sản phẩm cũng trở nên đa dạng hơn.

Sang đầu thế kỷ 20, Kirigami đã vượt qua biên giới nước Nhật, hoà nhập với văn hoá phương Tây, đưa nghệ thuật cắt giấy xứ Anh Đào thêm một bước tiến mới.

Trong cuốn sách “The Creative Art of Papercutting” của Florence Temko vào năm 1962 ở Mỹ, Kirigami được đề cập như một môn thủ công truyền thống của Nhật.

Sau đó, ở Đức, Kirigami hoà nhịp cùng với Scherenschnitte (kỹ thuật cắt giấy của nước này) để làm nên những Silhouettes (hình bóng bán diện) trọn vẹn.

Ngay từ khi ra đời, người ta thường sử sụng những sản phẩm cắt giấy ở đền chùa như tỏ lòng thành kính với thần linh. Về sau, người Nhật và ở một số nước dùng hình ảnh này để trang trí trên tường nhà, hộp quà hoặc thiệp chúc mừng.